به گزارش خبرگزاری «حوزه»، حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لک زایی در دومین جلسه نشست بصیرت‌افزایی با موضوع «تاریخ تحلیلی و تطبیقی ایران معاصر» که با حضور اساتید و طلاب مدارس علمیه و مراکز تخصصی جامعه‌الزهرا علیهاالسلام در تالار بیداری اسلامی برگزار شد، عنوان کرد: یکی از چارچوب‌های قابل استفاده در برخی مسائل و جریان ها، چارچوب جریان محور و نیرومحور است؛ چنانچه چهار نیرو و جریان از جمله نیرو و جریان دینی و اسلامی، جریان روشنفکری، نیروی دولت و نیروهای بیگانه تحولات ایران معاصر را شکل دادند.
مؤثرترین و مهم ترین نیروها در تحولات ایران معاصر، نیروی مذهب بود
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه مؤثرترین و مهم ترین نیروها در تحولات ایران معاصر، نیروی مذهب بود، گفت: وقتی دغدغه نیروها را بررسی می‌کنیم، این پرسش مطرح می‌شود که هر یک از نیروها به دنبال چه اهدافی بودند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین لک زایی افزود: در طول تاریخ معاصر ایران، بیگانگان به دنبال استقلال سرزمین ما نبودند، بلکه به دنبال سلطه و تسلط سرزمین ایران بودند؛ اما علما، بزرگان و برهبران دینی حافظان استقلال ایران بودند و بحث عدالت، اسلام خواهی، توسعه و پیشرفت را مطرح می‌کردند.
وی در ادامه یادآور شد: آفرینش ما به گونه‌ای است که به دنبال پیشرفت و کمال هستیم و دوست داریم از وضع موجود به سمت وضع مطلوب حرکت کنیم؛ اگر حس پیشرفت خواهی و کمال طلبی در وجود ما نبود، هیچ اقدام و تلاشی نمی کردیم.
چهار عنصر مورد نیاز برای بازگشت اسلام در جامعه
معاون پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تصریح کرد: در زمان قاجار، دو جنگ میان ایران و روس اتفاق افتاد که بخش‌هایی از خاک ایران از دست رفت؛ ایرانیان وقتی در جنگ‌های ایران و روس بخش‌های زیادی از کشور را از دست دادند، سؤالی برای ایرانیان از جمله عباس میرزا ولیعهد فتحعلی شاه مطرح شد که چرا شکست خوردیم، پاسخی که به این سؤال داده شد، این بود که چون ما در مسائل نظامی از آنان عقب تر هستیم.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین لک زایی ادامه داد: این مسئله شکل جدیدی برای ایرانیان پیدا کرد تا خود را با دنیا مقایسه کنند و به دنبال پیشرفت باشند، راه حل‌های مختلف مطرح شد و هر یک از چهار نیرو راه حلی مطرح کردند؛ دولت در دوره قاجاریه و به طور خاص در دوره عباس میرزا راه حلی ارائه داد و پیشنهاد اعزام دانشجو به خارج از ایران را مطرح کرد تا آموزش نظامی ببینند و در کشور پیاده کنند؛ اما این طرح موفق نبود و هر یک از افرادی که به خارج اعزام شدند، هدف دیگری را دنبال کردند.
وی با اشاره به اینکه در دوره محمد شاه قاجار نیز هرات از ایران جدا شد، به دوره حکومت ناصرالدین شاه اشاره کرد و گفت: ناصرالدین شاه، اولین شاه ایران است که به اروپا سفر کرد و از پیشرفت غرب دچار حیرت شد و وقتی دلیل پیشرفت اروپا را پرسید، دلیل پیشرفت کشورهای غربی را ایجاد و اجرای قانون عنوان کردند.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: ناصرالدین شاه از سیدجمال الدین اسدآبادی خواست تا قانونی برای ایران طرح کند، اما وقتی دید که منافعش در خطر است از این کار منصرف شد و سیدجمال الدین اسدآبادی را تبعید کردند؛ آنچه که مسلم است، با سلطنت نمی‌توان به پیشرفت رسید، چون خود سلطنت مانع پیشرفت در جامعه است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین لک زایی عنوان کرد: روشنفکری در بدو تولد خود در ایران، بیمار متولد شد و راه غرب را در پیش گرفت؛ راهی هم که بیگانگان مطرح می‌کردند همین بود که مردم ایران تابع آنان شوند، اما راهی که نیروهای دینی و مذهبی مطرح کردند، بحث بازگشت به اسلام بود.
وی تصریح کرد: جریان مذهبی معتقد بود که اگر می‌خواهیم پیشرفت کنیم باید به اسلام برگردیم و برای بازگشت اسلام باید چهار عنصر در جامعه تحقق پیدا کند، از جمله عنصر رهبری دینی فعال شود، امت اسلامی باید ایجاد و فعال شود، اسلام باید به طور کامل و به عنوان مکتب معرفی شود، دولت اسلامی باید همانند دوران صدر اسلام تشکیل شود.
